काठमाडौँ। सूर्यदेवको श्रद्धा भक्तिपूर्वक पूजा आराधना गरी मनाइने छठपर्व आज बिहान उदाउँदो सूर्यलाई अघ्र्य दिएपछि सम्पन्न भएको छ। कार्तिक शुक्ल चतुर्थीदेखि सप्तमीसम्म चार दिनसम्म मनाइने यो पर्व आज बिहान 'भिन्सरघाट' मा पूजा गरेर समापन भएको हो।

उदाउँदो सूर्यलाई नदी किनारमा बसी पूजा आराधनासहित गाईको दूध, फूल र जलले अघ्र्य दिएपछि छठ सम्पन्न हुने धार्मिक विधि रहेको छ। सूर्यको दर्शन गर्दा भक्तहरू लुगासहित कम्मरसम्मको पानीमा डुबेर दर्शन गर्ने चलन छ।

धर्मशास्त्रविद् प्रा. तोयराज नेपालका अनुसार, पृथ्वीमा भएका जीवको सञ्चालन र संरक्षण जल एवं सूर्यबाट भएकाले नदीलाई माता र सूर्यलाई सम्पूर्ण शक्तिको स्रोतका रूपमा मानी विशेष पूजा गर्ने गरिएको धार्मिक विश्वास छ। कार्तिक शुक्ल पक्षमा सूर्यको पूजा गर्नाले मनोकाङ्क्षा पूरा भई इच्छाएको फल प्राप्त हुने चर्चा शास्त्रमा गरिएको छ।

यस अवसरमा विवाहिता महिला र पुरुषले पति/पत्नीको दीर्घायु तथा अविवाहिताले सुयोग्य वर वा वधु प्राप्तिको कामना गर्छन्। सन्तान प्राप्तिको कामनाले व्रत बस्नेको सङ्ख्या पनि धेरै छ।

कार्तिक शुक्ल चतुर्थीमा स्नान गरी चोखो खाएर व्रत सुरु हुन्छ र छठ नसकिएसम्म बर्तालुले माछा, मासु, लसुन, कोदो, फापर, मुसुरोलगायतका वस्तु नखाने विधि छ।

विशेषगरी तराईमा मनाइने मिथिला संस्कृतिमा आधारित छठ पर्व २०४६ सालपछि काठमाडौँलगायत पहाडी क्षेत्रमा समेत मनाउन थालिएको हो। विसं २०६२ मा गुह्येश्वरी, गौरीघाट ठेगाना राखेर श्री छठ पूजा समिति विधिवत् जिल्ला प्रशासन कार्यालयमा दर्ता भएपछि काठमाडौँमा छठको विशेष रौनक सुरु भएको थियो। पछिल्लो समय कमलपोखरीमा पनि भव्य रूपमा छठ मनाउन थालिएको छ।

छठका लागि सोमबार गुह्येश्वरी, कमलपोखरी, थापाथलीलगायत स्थानमा निर्माण भएका छठ घाटलाई भव्य रूपमा सजाइएको थियो। छठ समिति गुह्येश्वरीका अध्यक्ष अनिल सिंहले आज बिहान यी स्थलहरूमा उदाउँदो सूर्यलाई अघ्र्य दिई यस वर्षको छठ सम्पन्न भएको जानकारी दिए।

सोमबार बेलुकी अस्ताउँदो सूर्यलाई जस्तै आज बिहान उदाउँदो सूर्यलाई अर्घ्य दिन पनि बर्तालु र सर्वसाधारणको उल्लेख्य भीड लागेको थियो। धेरै बर्तालु रातभर गुह्येश्वरी गौरीघाट क्षेत्रमा जाग्राम बसेको पनि उनले बताए।

धार्मिक विश्वासअनुसार, सर्वप्रथम छठी माताले सूर्यदेवलाई खुसी पारी यो पर्व मनाउन थालिएको थियो। महाभारतकालमा द्रौपदीसहित पाण्डवहरूले अज्ञातवास सफल होस् भनी सूर्यदेवको आराधना गरेको र सूर्य पुराणमा अत्रिमुनिकी पत्नी अनुसुयाले छठ व्रत गरेर अटल सौभाग्य प्राप्त गरेको उल्लेख छ।