नेपालको मौलिक संस्कार र परम्परामा आधारित पर्वमध्ये बाबुको मुख हेर्ने दिन विशेष महत्व बोकेको दिन हो । प्रत्येक वर्ष भाद्र कृष्ण औँसीका दिन मनाइने यस दिवसलाई कतै पितृऔँसी भने पनि बुबा जीवित हुँदा आदर र सम्मान व्यक्त गर्ने तथा दिवंगत भएका पितृलाई तर्पण अर्पण गर्ने दिनका रूपमा लिइन्छ । बुबा परिवारको आधारस्तम्भ, अनुशासनका शिक्षक र जीवनका पहिलो मार्गदर्शक हुन् । आमाको ममताजस्तै बुबाको कठोर देखिने प्रेम र जिम्मेवारीले नै सन्तानलाई दृढ, साहसी र लक्ष्यतर्फ उन्मुख तुल्याउने गर्दछ । यही मूल्यलाई जीवन्त राख्नका लागि बाबुको मुख हेर्ने दिनले महत्वपूर्ण भूमिका खेलिरहेको छ ।

आजको युगमा पारिवारिक संरचना परिवर्तन हुँदै गएको छ । प्रवास, रोजगारी र व्यस्त जीवनशैलीका कारण परिवारसँग दूरी बढ्दो छ । तर यस पर्वले सन्तानलाई आफ्नो मूल, संस्कार र मूल्यसँग बाँधिराख्ने काम गर्दछ । केवल औपचारिकतामा सीमित नभई हरेक दिन बुबाप्रति आदर र सम्मान प्रकट गर्नुपर्छ भन्ने सन्देश यसले दिन्छ । यस दिन जीवित बाबालाई मिठा परिकार खुवाइने, वस्त्र प्रदान गरिने र आशिर्वाद लिने चलन छ । दिवंगत पितृका लागि तर्पण, दान र श्राद्ध गरेर आत्माको शान्तिको कामना गरिन्छ । यसरी बाबुको मुख हेर्ने दिनले हामीलाई कर्तव्यबोध मात्र गराउँदैन, परिवार र समाजप्रति हाम्रो जिम्मेवारी स्मरण पनि गराउँछ ।

समाज र राष्ट्रले यस अवसरलाई अझ व्यापक अर्थमा ग्रहण गर्न जरुरी छ । पुस्तादेखि पुस्तामा ज्ञान, सीप र संस्कृतिको हस्तान्तरण गरेर मात्रै हाम्रो पहिचान बलियो बन्न सक्छ । परम्परा र आधुनिकताको संगममा उभिएको हाम्रो समाजलाई बाबुको मुख हेर्ने दिनले यही पाठ सिकाउँछ- बुबाप्रति कृतज्ञता व्यक्त गर्ने संस्कारलाई जीवन्त राखौं, त्यसलाई व्यवहारमा उतारौं र पुस्ता-पुस्तामा हस्तान्तरण गरौं । यस अवसरमा समाज र राष्ट्रले पनि ‘बुबा’ को महत्वलाई व्यापक अर्थमा लिँदै पुराना पुस्ताबाट नयाँ पुस्तामा ज्ञान, सीप र संस्कृतिको हस्तान्तरण गर्नुपर्ने देखिन्छ । केवल औपचारिकता नभई वास्तविक सम्मान र कृतज्ञताभावले बाबुको मुख हेर्ने दिनलाई मनाउन सके मात्र यसको सार्थकता हुन्छ । यसकारण, बाबुको मुख हेर्ने दिन हाम्रो अस्तित्व, संस्कार र परिवारप्रतिको जिम्मेवारीको पुनः स्मरण हो, जसले हामीलाई परम्परा र आधुनिकताको समन्वय गर्दै अगाडि बढ्ने प्रेरणा दिन्छ ।